De kooiplas

De kooiplas is het centrum van de eendenkooi, hierop moet de eenden invallen (landen) om daarna verschalkt te worden door de kooiker. De afmeting van de kooiplas verschilt per kooi. Meesstal is de kavelgrootte bepalend voor de omvang, die wel aan de bepaalde normen moet voldoen. Zo moet de grootte minimaal 200 vierkantemeter zijn, met een vrije cirkel van 15 meter in doorsnee (straal 7,5 meter) en moet de diepte minimaal 50 cm bedragen. De diepte is belangrijk om voldoende vers water te hebben ter voorkoming van bv. botulisme. Heel veel eenden op een kleine ondiepe plas kan de nodige infecties veroorzaken.

De meeste kooiplassen zijn gegraven en hebben een rechthoekige of vierkante vorm en worden omzoomd door  een rietscherm, dijk of bv snoeihout. De plas dient volledig afgeschermd te zijn, zodat de eenden in alle rust op de plas en de oevers kunnen verblijven en geen zicht hebben wat er verder in de kooi gebeurd.

Er zijn ook kooien die een natuurlijke plas als kooiplas hebben, dit zijn vaak veenplassen, ontstaan als gevolg van turfwinning en in het rivierengebied soms een wiel of waai. Dit laatste is een waterplas die ontstaan is na een dijk doorbraak, door het sterk stromende water zijn dit vaak aanzienlijk diepe plassen.

Door inklinking van het omliggende land (landbouwgebruik, lagere grondwaterstand) ligt een eendenkooi vaak iets hoger. Hierdoor sijpelt water uit de kooiplas en ook door verdamping zakt het waterpeil en moet de kooiker zorgen voor aanvulling. In het begin gebeurde die door watermolentjes, later vervangen door diesel- of electropompen. Bij veel kooien staan nog steeds van deze watermolentjes en dragen hun steentje bij aan de watervoorziening.

Het op diepte houden van de kooiplas was vroeger, net als bij de aanleg handwerk.
Van de kant af baggeren was weliswaar zwaar werk, maar was wel te doen. Echter midden op de plas werd dat een stuk lastiger.
Bij een aantal kooirelicten is dit duidelijk waarneembaar. In het midden al volop rietgroei en langs de kanten redelijk open water.