Zane Polder

Introductie

Naast de  Zane Polder omvat deze pagina ook de kooi in de Groote Polder, later werden de polders samengevoegd tot de polder Kerk en Zanen. De polders telde tenminste 5 kooien, waavan er vier zichtbaar zijn op de kaart van het Hoogheemraadschap. De overige kooien kwamen te voorschijn uit het Oud Rechtelijk Archief van Alphen.  Aangezien er niets meer van de kooien terug te vinden is, is de ligging van de kooien niet precies aangegeven en zijn er ook verschillen tussen de diverse kaarten. De tekening van Jan Pietersz Dou geeft de meeste houvast, maar wijkt ook weer af van de grote kaart uit 1611. 

Kooijman's Kooi (F)

Op 26 april 1611 verkoopt Dirck Willemsz Leeuwen zijn vogelkooi met beplanting,  groot 1 morgen, aan Jan Sijmonsz Speelman. Jan Sijmonsz overlijdt in 1634 en zijn weduwe, Jannichgen Wiggeren alsmede haar zonenn Claes en Jacob,  verkopen de kooi aan Claes Jansz Kooijman. 
De vrouw van Claes Jansz overlijdt in 1639 en de boedel moet worden verdeeld.  Claes Jansz behoudt de helft van de kooi en de andere helft van de kooi gaat naarWillem Dircksz van Leeuwen. Op de onderstaande tekening van Jan Pietersz Dou is de situatie ingetekend en en een tekst (links op de pagina) over de eigenaren en gebruikers. De landerijen zijn in erfpacht gegeven door het Heilge Geest Weeshuis uit Leiden. Op de tekening is aan de linkerzijde (Noord) de Rijn en de Hoge Rijndijk te zien met de aanwijzing naar rechts (oost) naar Goutse Sluijs en links (west) naar Alphen. 

 De Vries' Kooi (G)

Vries Jansz en Vries Willemsz hebben rond 1598 een vogelkooi in de Grote Polder boven de Molenkade en geven die als onderpand bij de aankoop van de boedel van Feijs Lenaertsz en Lijsbeth Reijersdr (19 april 1599).
In 1619 is de kooi geheel eigendom van Willem Vriesen, zoon van Vries Willemsz. Willem overlijdt in 1620 en de kinderen worden eigenaar van de kooi. Op 11 oktober 1628 koopt Fries Willemsz zijn broers en zusters uit met als onderpand de vogelkooi. De laatste melding over de kooi is van 19 maart 1641 waarin de kooi als locatie wordt aangegeven bij een andere transactie.

Dwarsveld Kooi (E)

Ewout Pietersz heeft een vogelkooi in het Dwarsveld, in de polder Zanen en is getrouwd met Catherijne Dircxsdr. Hij is overleden voor 2 augustus 1598 en de boedel wordt verdeeld. De weduwe krijgt 3 morgen land inclusief de vogelkooi, zijnde de helft. De andere helft is eigendom van Jan Arijaensz. Over deze kooi is verder niets bekend.

Lenaertsz Kooi (D)

Van deze kooi is maar 1 melding bekend uit 1624. Het gaat daarbij over een landtransactie van 38 morgen inclusief huis, erf en vogelkooi. Het land loopt vanaf de Rijn tot in de Polder Zane in het Dwarsveld. De kooi ligt net over de Zane kade. Alles komt vanuit een nalatenschap van Willem Ghijbertsz en Catrijn Ewoutsdr en wordt verkocht aan Wouter Lenaertsz, koopman uit Amsterdam.

Jan Dircksz Droogh Kooi (H)

Pieter Willemsz van der Mij uit Leiden bezit begin 1600 landerijen in de Groote Polder en de Zane Polder in Alphen. De percelen lopen van de Hoge Rijndijk tussen Alphen en Goutse Sluijs over de Molen Wetering tot in de Zane Polder aan de Toegang. Een vogelkooi is hier onderdeel van en ligt ten zuiden van de Molenwetering.
Pieter Willemsz overlijdt rond 1620 en zijn weduwe, Agniete van Zonneveld erft de gehele nalatenschap. Zij overlijdt rond 1626 en haar erfgenamen verkopen alle bezitingen aan diverse personen. Jan Dircksz Droogh koopt 2485 roeden inclusief de vogelkooi. De laatste vermelding over deze kooi is uit november 1631 als Jan de zoon van Jan Dircksz Droogh eigenaar is van de vogelkooi.
Bijgaande tekening (links) geeft het eigendom van Agniete weer, helaas is de vogelkooi niet ingetekend, hetgeen ook het geval is bij de percelen aan de oostkant van de Gouwe in de Polder Steekt. Zie voor details hierover bij de Polder Steekt.

Tekening van Jan Pietersz Dou, Archief Erfgoed Leiden en omstreken, PV_PV71553.87, Sint Catharina Gasthuis, Leiden.