Essentaksterfte op eendenkooien

Essentaksterfte treft ook de oude knot-essen op diverse eendenkooien

In het rivierengebied is in het verleden veel gebruik gemaakt van de es. Essenhout, is een houtsoort, met een reputatie van heel taai en sterk te zijn (Fraxinus excelsior).
Vanwege de elasticiteit wordt het gebruikt voor toepassingen in de sport zoals de liggers van gymnastiektoestellen, hockeysticks en voor gereedschapsstelen.

Op de kooi werd het hout gebruikt om bv het riet tussen op te sluiten (horizontaal), maar ook werd de es aangeplant om dienst te doen als paal waar tussen het riet werd geplaatst. Dit is nog duidelijk te zien in de eendenkooi van Waardenburg. Daarnaast verkocht de kooiker de essentakken aan de smid ten behoeven van stelen van bijl, spade en hamer. Langs de kooiplas staan eeuwen oude knotessen keurig op een rij, op de foto van een paar jaar terug staan ze er nog zeer florisant bij, maar dat beeld is nu anders. Ze zijn het slachtoffer van de essentaksterfte. Niet alleen in Waardenburg heeft de ziekte toegeslagen, ook op de eendenkooi van Batenburg, Maasbommel en IJsselstein zijn deze trotse knotten sterk aangetast en ten dode opgeschreven. De essentaksterfte heeft ook toegeslagen in de Grote Otterskooi bij Dwarsgracht.

Essentaksterfte wordt veroorzaakt door een uit Azië afkomstige schimmel met de naam Hymenoscyphus fraxineus (vals essenvlieskelkje).

De schimmel H. fraxineus infecteert de bomen via het blad. De eerste symptomen bestaan uit bladvlekjes gevolgd door verkleuring van de nerven en het geheel of gedeeltelijk afsterven van het geïnfecteerde blad. Als de aantasting doorzet, groeit de schimmel via de bladsteel de twijgen in waar ook de bast en het cambium worden aangetast.  

Kenmerkend zijn de langgerekte afgestorven plekken in de bast rondom de aanzet van geïnfecteerde twijgen en de karakteristieke bruinverkleuring van afgestorven twijgen. Later worden ook de wortels aangetast en valt de boom spontaan om. (bron: Wageningen, university and research)

                                                                  Een aangetaste knot-es op de eendenkooi van Maasbommel.

_________________